Ὁ Ἐπίτιμος Διευθυντὴς τοῦ ΙΒΜ

 ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Θ. ΣΤΑΘΗΣ

Ὁμότιμος Καθηγητὴς - Ἐπίτιμος Διευθυντὴς τοῦ ΙΒΜ 

Γεν­νή­θη­κε στὸ Γε­ρα­κά­ρι Ἰ­ω­αν­νί­νων τὸ 1939. Ἡ βα­σι­κὴ πα­νε­πι­στη­μι­α­κὴ μόρ­φω­σή του εἶ­ναι τρι­πλῆ: Θε­ο­λο­γί­α – Βυ­ζαν­τι­νὴ Φι­λο­λο­γί­α – Μου­σι­κο­λο­γί­α. Εἶ­ναι γνω­στὸς ἐ­ρευ­νη­τὴς καὶ συγ­γρα­φεὺς μου­σι­κο­λό­γος δι­ε­θνῶς καὶ εἶ­ναι ὁμότιμος Κα­θη­γη­τὴς τῆς Βυ­ζαν­τι­νῆς Μου­σι­κο­λο­γί­ας καὶ Ψαλ­τι­κῆς Τέ­χνης στὸ Τμῆ­μα Μου­σι­κῶν Σπου­δῶν τοῦ Πα­νε­πι­στη­μί­ου Ἀ­θη­νῶν. Εἶ­ναι Δι­ευ­θυν­τὴς τοῦ Ἱ­δρύ­μα­τος Μου­σι­κο­λο­γί­ας τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας τῆς Ἑλ­λά­δος.

Ἔ­χει με­γά­λο, πο­λύ­πλευ­ρο καὶ ση­μαν­τι­κὸ συγ­γρα­φι­κὸ ἔρ­γο. Τὰ δη­μο­σι­εύ­μα­τά του μέ­χρι τώ­ρα, ὡς αὐ­το­τε­λῆ βι­βλί­α, ἀλ­λὰ καὶ ἄρ­θρα καὶ με­λέ­τες καὶ ἀ­να­κοι­νώ­σεις σὲ δι­ε­θνῆ συ­νέ­δρι­α, ξε­περ­νοῦν τὰ πεντ­α­κό­σι­α. Ἀπ’ τὰ δη­μο­σι­εύ­μα­τα αὐ­τὰ πολ­λὰ ἀ­να­φέ­ρον­ται στὸ καί­ρι­ο θέ­μα τῆς ὀρ­θῆς ἑρ­μη­νεί­ας καὶ ἐ­ξη­γή­σε­ως τῆς ση­μει­ο­γρα­φί­ας τῆς βυ­ζαν­τι­νῆς καὶ με­τα­βυ­ζαν­τι­νῆς με­λοποιΐας καὶ πε­ρι­έ­χον­ται σὲ δι­ε­θνοῦς κύ­ρους πε­ρι­ο­δι­κὰ στὰ ἑλ­λη­νι­κά, ἰ­τα­λι­κά, ἀγ­γλι­κὰ καὶ γαλ­λι­κά.

Κεν­τρι­κὸς ἄ­ξο­νας τοῦ ἐ­πι­στη­μο­νι­κοῦ του ἔρ­γου, ἀλ­λὰ καὶ μνη­νει­ώ­δης προ­βο­λὴ τοῦ ἑλ­λη­νι­κοῦ μου­σι­κοῦ πο­λι­τι­σμοῦ καὶ μα­ζὶ θε­με­λι­α­κὴ προ­σφο­ρὰ στὴ δι­ε­θνῆ μου­σι­κο­λο­γί­α, εἶ­ναι ὁ ἑ­πτά­το­μος Κα­τα­λο­γο­ς ­Τα Χει­ρό­γρα­φα Βυ­ζαν­τι­νῆς Μου­σι­κῆς – Ἅγιον Ὄρος, (ἐκ­δό­θη­καν οἱ Α΄ -Γ΄ τό­μοι τὸ 1975, 1976 καὶ 1993 ἀν­τί­στοι­χα, καὶ βρί­σκε­ται στὸ τυ­πο­γρα­φεῖ­ο ὁ Δ΄ τό­μος). Τὸ ἔρ­γο αὐ­τὸ βρα­βεύ­τη­κε ἀπ’ τὴν Ἀ­κα­δη­μί­α Ἀ­θη­νῶν, τὰ Χρι­στού­γεν­να τοῦ 1976. Ἀπ’ τὸ εὐ­ρύ­τα­το ἐ­πι­στη­μο­νι­κὸ ἔρ­γο ξε­χω­ρί­ζουν οἱ δι­α­τρι­βές: Ἡ Δε­κα­πεν­τα­σύλ­λα­βος Ὑ­μνο­γρα­φί­α ἐν τὴ Βυ­ζαν­τι­νὴ Με­λο­ποι­ί­α, [δι­α­τρι­βὴ ἐ­πὶ δι­δα­κτο­ρί­ᾳ, Ἀθήνα 1976], Οἱ Ἀ­να­γραμ­μα­τι­σμοὶ καὶ τὰ Μα­θή­μα­τα τῆς Βυ­ζαν­τι­νῆς Με­λο­ποι­ί­α­ς [ἐ­πὶ ὑ­φη­γε­σί­α, Ἀθήνα 1978, καὶ τέσ­σε­ρεις ἐ­πα­νεκ­δό­σεις] και­ ­Η Ἐ­ξή­γη­σις τῆς Πα­λαι­ᾶς Βυ­ζαν­τι­νῆς Ση­μει­ο­γρα­φί­α­ς [Ἀθήνα 1977, καὶ τέσ­σε­ρεις ἐ­πα­νεκ­δό­σεις].

Ἵ­δρυ­σε, τὸ 1983, τὸν Χο­ρὸ Ψαλ­τῶν «Οἱ Μαΐστορες τῆς Ψαλ­τι­κῆς Τέ­χνης» μὲ κύ­ρι­ο μέ­λη­μα νὰ συμ­βά­λει, μὲ ἐ­πι­στη­μο­νι­κὴ τεκ­μη­ρί­ω­ση καὶ καλ­λι­τε­χνι­κὲς ἀ­ξι­ώ­σεις, στὴν ὀρ­θὴ προ­βο­λή, δι­ε­θνῶς, τῶν με­λουρ­γη­μά­των τῶν βυ­ζαν­τι­νῶν καὶ με­τα­βυ­ζαν­τι­νῶν με­λουρ­γῶν καὶ ἐ­γεί­ρει καὶ ὁ­ρι­ο­θε­τή­σει, τὰ κρι­τή­ρι­α μιᾶς ἀ­να­νε­ώ­σε­ως τῶν ψαλ­τι­κῶν πραγ­μά­των τῆς ὀρ­θό­δο­ξης λα­τρεί­ας. Εἶ­ναι ὁ γε­νι­κὸς ἐκ­δό­της τῶν ἄλ­μπουμς δί­σκων «Βυ­ζαν­τι­νοὶ καὶ Με­τα­βυ­ζαν­τι­νοὶ Με­λουρ­γοὶ» τοῦ Ἱ­δρύ­μα­τος Βυ­ζαν­τι­νῆς Μου­σι­κο­λο­γί­ας (ὀ­κτὼ ἔρ­γα 2 ἢ 3 δί­σκων) καὶ ἄλ­λων αὐ­το­τε­λῶν ἐκ­δό­σε­ων­-δι­σκων ἀ­κτῖ­νας (CD’s), ὅ­που ψάλ­λουν «Οἱ Μαΐστορες τῆς Ψαλ­τι­κῆς Τέ­χνης».

Πραγ­μα­το­ποί­η­σε, ἀ­κό­μα, ζων­τα­νὲς ἠ­χο­γρα­φή­σεις: α) στὸ Οἰ­κου­με­νι­κὸ Πα­τρι­αρ­χεῖ­ο Κων­σταν­τι­νου­πό­λε­ως καὶ ἐ­πι­με­λή­θη­κε τὴν ἔκ­δο­ση τῶν ἔρ­γω­ν ­Τα πά­θη τὰ σε­πτὰ (5 δί­σκοι), Χρι­στού­γεν­να - Θε­ο­φά­νει­α (5 δί­σκοι), Ἀ­κά­θι­στος καὶ Σταυ­ρο­προ­σκύ­νη­ση (2 δί­σκοι), β) στὸ Ἅ­γι­ον Ὄ­ρο­ς ­Ἡ Ἀ­κο­λου­θί­α τοῦ Ὁ­σί­ου Σί­μω­νο­ς (1 δί­σκος καὶ κασ­σέ­τα) καὶ γ) στὸ γυ­ναι­κεῖ­ο μο­να­στῆ­ρι «Εὐ­αγ­γε­λι­σμὸς τῆς Θε­ο­τό­κου» στὴν Ὀρ­μύ­λι­α Χαλ­κι­δι­κῆ­ς ­Ἀ­γρυ­πνία τῆς ἁ­γί­ας Μα­ρί­ας τῆς Μα­γδα­λη­νῆ­ς (6 κασ­σέ­τες), «εἰς κοι­νόν, πάν­το­τε, ὄ­φε­λος».

Τὴν 31η Αὐ­γού­στου τοῦ σω­τη­ρί­ου ἔ­τους 2007, ὁ Κα­θη­γη­τὴς τῆς Βυ­ζαν­τι­νῆς Μου­σι­κο­λο­γί­ας καὶ Ψαλ­τι­κῆς Τέ­χνης, ὁ καὶ Δι­ευ­θυν­τὴς τοῦ Ἱ­δρύ­μα­τος Βυ­ζαν­τι­νῆς Μου­σι­κο­λο­γί­ας τῆς Ἱ­ε­ρᾶς Συ­νό­δου τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας τῆς Ἑλ­λά­δος, κ. Γρη­γό­ρι­ος Θ. Στά­θης ἀ­πο­χώ­ρη­σε ἀπ’ τὴν ἐ­νερ­γὴ θη­τεί­α στὸ Πα­νε­πι­στή­μι­ο Ἀ­θη­νῶν λό­γῳ ὁ­ρί­ου ἡ­λι­κί­ας, -συ­νε­πλή­ρω­σε αἰ­σί­ως τὸ 67ο ἔ­τος τῆς ἡ­λι­κί­ας τοῦ-. Ὁ κ. Γρ. Θ. Στά­θης, κα­τὰ τὴν τε­λευ­ταί­α συ­νε­δρί­α­ση τοῦ ἀ­κα­δη­μα­ϊ­κοῦ ἔ­τους 2006-2007 τῆς Γε­νι­κῆς Συ­νε­λεύ­σε­ως τοῦ Τμή­μα­τος Μου­σι­κῶν Σπου­δῶν, τὴν Δευ­τέ­ρα 16 Ἰ­ου­λί­ου 2007 ἀ­πο­χαι­ρέ­τι­σε μὲ συγ­κί­νη­ση­ τοὺς ἀ­γα­πη­τούς του συ­να­δέλ­φους Κα­θη­γη­τές, τοὺς φοι­τη­τὲς καὶ τὶς φοι­τή­τρι­ες, κα­θὼς καὶ τὴν Γραμ­μα­τέ­α καὶ τοὺς ἄλ­λους δι­οι­κη­τι­κοὺς ὑ­παλ­λή­λους τοῦ Τμή­μα­τος, καὶ τοὺς ἀ­πηύ­θυ­νε τὸν συ­νημ­μέ­νο, πρω­τό­τυ­πο καὶ εὐ­ρη­μα­τι­κό, ἀ­πο­χαι­ρε­τι­στή­ρι­ο λό­γο­ ­του (pdf).

Με­γά­λο καὶ ση­μαν­τι­κὸ εἶ­ναι καὶ τὸ συν­θε­τι­κὸ-με­λο­ποι­η­τι­κὸ ἔρ­γο του (Ἀ­κο­λου­θί­ες ὁ­λό­κλη­ρες καὶ ἄλ­λα με­λο­ποι­ή­μα­τα, ποὺ συγκεντρώνονται πλέον σὲ ἕνα ὀγκώδη τόμο περίπου 800 σελίδων), τὸ ἐ­ξη­γη­τι­κὸ ἔρ­γο του ἀ­πὸ τὴν πα­λαι­ὰ ση­μει­ο­γρα­φί­α, κα­θὼς καὶ τὸ λο­γο­τε­χνι­κὸ – ποι­η­τι­κό του ἔρ­γο, τρι­άν­τα ποι­η­τι­κὲς συλ­λο­γές, ἀ­πὸ τὶς ὁ­ποῖ­ες ἐκ­δό­θη­καν οἱ πέν­τε καὶ τὸ ἐ­πι­κὸ ποί­η­μα «Οἱ Ἀ­λύ­τρω­τοι». Οἱ πολ­λοὶ μα­θη­τὲς τοῦ – δι­δά­κτο­ρες καὶ ὑ­πο­ψή­φι­οι δι­δά­κτο­ρες (σα­ράν­τα ὣς τώ­ρα) – καὶ τὸ Πα­νε­πι­στή­μι­ο Ἀ­θη­νῶν τὸν τί­μη­σαν, γιὰ τὰ ἑ­ξην­τά­χρο­νά της ἡ­λι­κί­ας του καὶ τὰ τρι­αν­τά­χρο­νά της ἐ­πι­στη­μο­νι­κῆς καὶ καλ­λι­τε­χνι­κῆς προ­σφο­ρᾶς του, σὲ μί­α σε­μνὴ τε­λε­τὴ τὴν 10η Δεκεμβρίου 2001 καὶ τοῦ ἐ­πέ­δω­σαν τὸν τό­μο – ἀ­φι­έ­ρω­μα μὲ τί­τλο­ ­Τι­μὴ πρὸς τὸν δι­δά­σκα­λον. Τὸν Ὀ­κτώ­βρι­ο τοῦ 2006, κα­τὰ τὴν ἔ­ναρ­ξη τῶν ἐρ­γα­σι­ῶν τοῦ Γ΄ Δι­ε­θνοῦς Συ­νε­δρί­ου «Θε­ω­ρί­α καὶ Πρά­ξη τῆς Ψαλ­τι­κῆς Τέ­χνης: Ἡ Ὀ­κτα­η­χί­α», ὕ­στε­ρα ἀ­πὸ Συ­νο­δι­κὴ Δι­α­γνώ­μη τοῦ ἀ­πο­νε­μή­θη­κε – ἀ­πὸ τὸν Μα­κα­ρι­ώ­τα­το Ἀρ­χι­ε­πί­σκο­πο Ἀ­θη­νῶν καὶ Πά­σης Ἑλ­λά­δος κ. Χρι­στό­δου­λο, τὸ Πα­ρά­ση­μο τοῦ Ἀ­πο­στό­λου Παύ­λου.

Τὴν Τετάρτη 8 Ἰουνίου τοῦ 2022, ἡ Ἱερὰ Σύνοδος ἀπένειμε στὸν Γρηγόριο Στάθη -σὲ εἰδικὴ τιμητικὴ ἐκδήλωση- τὸν τίτλο τοῦ Ἐπιτίμου Διευθυντοῦ τοῦ Ἱδρύματος Βυζαντινῆς Μουσικολογίας.